سرویس منظم و شستن کولر گازی، نقش مهمی در افزایش بازده سرمایش، کاهش مصرف برق و پیشگیری از خرابی های پر هزینه دارد. بسیاری از این مراحل را می توان بدون نیاز به تکنسین و تنها با کمی دقت در منزل انجام داد. در این مقاله از سایت چطور تعمیر با هدف ارائه آموزش رایگان تعمیر کولر گازی، مراحل مهم تمیز کردن و سرویس داخلی و بیرونی دستگاه را به صورت مرحله به مرحله، ساده و کاربردی آموزش می دهیم تا بتوانید کولر خود را ایمن و حرفه ای نگهداری کنید.
1-تمیز کردن یا تعویض فیلتر هوای پنل داخلی
فیلتر پنل داخلی کولر گازی، اولین لایه جذب گرد و غبار، موی حیوانات و ذرات معلق در هوا است. اگر این فیلتر بیش از حد کثیف شود، جریان هوا کاهش می یابد، بازده سرمایش پایین می آید و حتی باعث یخ زدگی اواپراتور می شود.
روش باز کردن، تمیز کردن و بستن مجدد
- دستگاه را خاموش و برق آن را از پریز جدا کنید.
- درپوش جلویی پنل داخلی را به آرامی از دو طرف به سمت بالا باز کنید (قاب فنری دارد).
- فیلترها معمولاً دو عدد هستند و با کشیدن آرام به سمت بالا یا بیرون خارج می شوند.
- فیلترها را با آب سرد و کمی مایع ظرفشویی بشویید و در هوای آزاد خشک کنید (هرگز زیر نور مستقیم خورشید یا با سشوار خشک نکنید).
- فیلتر خشک شده را در جای خود قرار دهید و درپوش را ببندید.
2-شستشوی کامل اواپراتور (کویل داخلی) کولر گازی
اواپراتور یا همان رادیاتور پنل داخلی، وظیفه انتقال سرما به جریان هوا را دارد. اگر این قسمت چرب یا خاک گرفته باشد، جریان هوا مختل شده، مصرف برق بالا می رود و سرمای خروجی کاهش می یابد. این مورد یکی از دلایل رایج کاهش عملکرد کولر است.
روش باز کردن، تمیز کردن و بستن مجدد
- پس از باز کردن درپوش، فیلتر را جدا کنید تا به کویل فلزی (اواپراتور) دسترسی داشته باشید.
- از اسپری تمیز کننده مخصوص اواپراتور استفاده کنید (در فروشگاه های لوازم سرمایشی موجود است).
- اسپری را روی پره های کویل بپاشید و اجازه دهید کف آن به آرامی جرم را حل کند.
- پس از حدود ۱۵ دقیقه، کولر را روشن کنید تا آب حاصل از تمیزکاری وارد سینی و شلنگ تخلیه شود.
3-شستشوی کویل کندانسور (پنل بیرونی) کولر گازی
کندانسور در یونیت خارجی قرار دارد و وظیفه انتقال گرمای جذب شده از داخل خانه به محیط بیرون را برعهده دارد. اگر این بخش با خاک یا پرز گیاهان پوشیده شود، دمای گاز مبرد بالا رفته، عملکرد کمپرسور مختل می شود و سرمای کولر کاهش می یابد.
روش باز کردن، تمیز کردن و بستن مجدد
- برق کولر را از فیوز اصلی یا کلید جدا کنید.
- با استفاده از جاروبرقی یا دمنده هوا، سطح کندانسور را از خاک و گرد و غبار تمیز کنید.
- سپس با شلنگ آب کم فشار، از پشت به سمت جلو کندانسور را آب بپاشید.
- اگر کویل خیلی کثیف است، از اسپری تمیزکننده مخصوص کندانسور استفاده کنید.
- پس از خشک شدن کامل، دستگاه را روشن کنید.
4-بررسی و تمیز کردن سینی و شلنگ تخلیه آب
در حین کار کولر، بخار آب هوا روی کویل سرد تبدیل به مایع می شود و به سمت سینی تخلیه می ریزد. اگر مسیر شلنگ یا خود سینی مسدود یا آلوده باشد، آب جمع شده و به داخل پنل یا حتی روی دیوار نشت می کند.
روش باز کردن، شستن و بستن مجدد
- درپوش پنل داخلی را باز کنید، فیلتر را جدا کرده و زیر کویل، سینی پلاستیکی جمع آوری آب را ببینید.
- بررسی کنید که آیا آب در سینی جمع شده یا نه.
- شلنگ تخلیه را از بیرون پنل یا پشت دستگاه به آرامی جدا کرده و از سمت بیرون با فشار آب یا کمپرسور هوا تمیز کنید.
- پس از تمیزکاری، شلنگ را سر جای خود قرار دهید و عملکرد تخلیه را با ریختن یک لیوان آب در سینی تست کنید.
5-بررسی و سفت کردن اتصالات الکتریکی
اتصالات شل یا سولفاته شده می توانند باعث جرقه، نوسان عملکرد کولر، خرابی برد یا حتی سوختن کمپرسور شوند. این مرحله برای ایمنی و عمر بیشتر دستگاه ضروری است.
روش باز کردن، بررسی کردن و بستن مجدد
- برق اصلی را کاملاً قطع کنید.
- در پنل داخلی، درب کناری یا پایینی معمولاً محل قرارگیری ترمینال ها است. در پنل خارجی نیز جعبه برق معمولاً با ۲ پیچ پوشانده شده.
- با باز کردن درپوش، اتصالات سیم های فاز، نول و زمین را بررسی کنید.
- در صورت شل بودن، با پیچ گوشتی دو سو یا چهارسو آن ها را محکم کنید.
- در صورت مشاهده سولفاته یا زنگ زدگی، آن قسمت را با سمباده نرم تمیز کرده یا سیم را تعویض کنید.
6-بررسی مقدار گاز مبرد و فشار آن
گاز مبرد (R22 یا R410a) عامل اصلی خنک سازی در کولر گازی است. کاهش فشار گاز، باعث افت محسوس سرمایش، کار مداوم کمپرسور، یخ زدگی پنل داخلی و افزایش مصرف برق می شود. بسیاری از کاربران، زمانی که کولر باد گرم می زند یا سرمای آن ناگهانی کم می شود، از مشکل در مقدار گاز مبرد غافل می مانند.
روش پیدا کردن محل بررسی و رفع مشکل
- برق کولر را از فیوز قطع کنید.
- پنل بیرونی (یونیت خارجی) را باز کنید تا به شیرهای سرویس و درگاه فشار دسترسی داشته باشید.
- برای اندازه گیری دقیق، باید گیج منیفولد (فشارسنج مخصوص کولر) به درگاه فشار پایین متصل شود. این ابزار فقط در اختیار تکنسین های مجاز است.
- اگر فشار پایین تر از مقدار استاندارد باشد (برای R22: بین 60–70 psi)، گاز باید شارژ شود.
- شارژ گاز فقط باید توسط فرد متخصص انجام شود؛ اضافه یا کم بودن مقدار گاز باعث آسیب به کمپرسور می شود.
7-نظافت و روان کاری فن ها
فن داخلی و خارجی کولر وظیفه جابجایی هوا را دارند. گردوغبار یا موی حیوانات می تواند روی تیغه های فن بنشیند و تعادل آن را به هم بزند. این موضوع باعث صدای ناهنجار، لرزش و حتی سوختن موتور فن می شود. در بسیاری از سرویس های سالیانه، این مورد نادیده گرفته می شود.
روش باز کردن، تمیز کردن و روان کاری فن ها
- در پنل داخلی، پس از باز کردن فیلتر و درب بالا، فن استوانه ای افقی در زیر کویل قرار دارد.
- با استفاده از دمنده هوا یا فرچه نرم، گردوغبار روی تیغه ها را تمیز کنید. در صورت لزوم، با باز کردن پنل کناری، دسترسی به فن کامل تر می شود.
- برای پنل بیرونی، بعد از باز کردن درب فلزی، فن پروانه ای بزرگ در مرکز دیده می شود. آن را با دستمال و برس تمیز کنید.
- در صورتی که صدا یا خشکی حس شود، مقدار کمی روغن مخصوص الکتروموتور یا اسپری روان کننده بدون چسبندگی به بوش و محور فن بزنید.
- از زدن روغن چسبناک یا گریس خودداری کنید (باعث جذب گرد و غبار می شود).
- پس از بستن دستگاه، فن را دستی بچرخانید تا از روان بودن آن مطمئن شوید.
نکات ایمنی مهم قبل از شستن و تمیز کردن کولر گازی
قبل از انجام هرگونه عملیات سرویس یا تمیز کاری روی کولر گازی، رعایت نکات ایمنی زیر ضروری است:
- حتماً دستگاه را از برق بکشید یا فیوز مخصوص آن را قطع کنید.
- از ابزار فلزی مرطوب استفاده نکنید.
- در صورت نداشتن تجربه کافی، از باز کردن پوشش پنل خارجی یا دست کاری برد الکترونیکی خودداری کنید.
- در سرویس های گازی (شارژ یا تخلیه گاز مبرد)، هرگز بدون ابزار حرفه ای و تجربه قبلی اقدام نکنید. تماس مستقیم با گاز یا اشتباه در فشار ممکن است باعث آسیب جدی به کمپرسور یا نشت خطرناک شود.
لوازم مورد نیاز:
- پیچ گوشتی دوسو و چهارسو
- اسپری تمیزکننده کویل (اواپراتور و کندانسور)
- مسواک یا برس نرم
- دمنده هوا یا جاروبرقی دستی
- روغن مخصوص الکتروموتور (روان کننده بدون چسبندگی)
- دستکش کار
- محافظ چشم یا عینک ایمنی
- گیج منیفولد (فقط برای بررسی فشار گاز، در صورت داشتن تجربه)
سوالات متداول درباره سرویس کولر گازی در منزل
هر چند وقت یک بار باید کولر گازی را سرویس کنیم؟
به صورت استاندارد، سرویس کامل کولر گازی باید سالی یک بار انجام شود (ترجیحاً پیش از شروع فصل گرما). اما فیلترهای هوای پنل داخلی بهتر است هر یک ماه یک بار تمیز شوند.
آیا می توانم خودم گاز کولر گازی را شارژ کنم؟
خیر. شارژ گاز کولر گازی نیاز به ابزار تخصصی، مهارت فنی و دانش دقیق از نوع گاز و فشار استاندارد دارد. هرگونه خطا در این فرآیند می تواند به کمپرسور آسیب جدی وارد کند.
اگر بعد از سرویس کولر روشن نشد، چه کنم؟
اول از همه بررسی کنید که کابل برق، فیوز و دوشاخه به درستی وصل باشند. سپس پنل را باز کرده و بررسی کنید که فیش های سنسور، برد یا فن ها به درستی جا زده شده اند یا خیر. در صورت نامشخص بودن مشکل، حتماً با تکنسین تماس بگیرید.
چرا بعد از شستشوی پنل داخلی، آب از کولر چکه می کند؟
احتمالاً شلنگ یا سینی تخلیه آب مسدود شده یا به درستی در جای خود قرار نگرفته است. باید مسیر خروجی آب را باز کرده و در صورت لزوم شلنگ را بررسی و تمیز کنید.
آیا تمیز کردن پنل بیرونی توسط کاربر خانگی مجاز است؟
بله، در صورتی که دسترسی به آن ایمن باشد و از آب کم فشار یا دمنده هوا استفاده شود. البته اگر پنل در ارتفاع یا جای خطرناک قرار دارد، بهتر است این کار توسط متخصص انجام شود.
با انجام صحیح مراحل گفته شده در این راهنما، می توانید بخش زیادی از فرآیند سرویس کولر گازی در منزل را بدون نیاز به تخصص بالا انجام دهید. توجه به فیلتر، اواپراتور، کندانسور و شلنگ تخلیه، از اصلی ترین بخش های این سرویس محسوب می شود. اگر احساس کردید نیاز به بررسی بیشتر دارید، می توانید از خدمات تخصصی یا مشاوره فنی مجموعه چطور تعمیره استفاده کنید. هدف ما ارائه آموزش رایگان تعمیر کولر گازی برای کاهش هزینه ها و افزایش آگاهی کاربران است.
